SA I MADH ËSHTË TEK NE HENDEKU MORAL MIDIS NJERIUT TË ZAKONSHËM DHE NJERIUT POLITIK! DHE SA E MADHE, HIPOKRIZIA DHE PAFYTYRËSIA E TË DYTIT!
28/12/2020 16:31
OPINION
SA I MADH ËSHTË TEK NE HENDEKU MORAL MIDIS NJERIUT TË ZAKONSHËM DHE NJERIUT POLITIK! DHE SA E MADHE, HIPOKRIZIA DHE PAFYTYRËSIA E TË DYTIT!
Viktor MALAJ
Njëri nga njerëzit e botës shqiptare që reagoi mbas vrasjes së paligjshme të qytetarit Klodian Rasha nga një polic i papërgjegjshëm, ishte edhe Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, z. Mehmet Kraja. Në shkrimin e tij, akademiku në fjalë hidhej e përhidhej sa nga njëra temë e shoqërisë shqiptare në tjetrën. Pa u marrë me vetëmburrjet e tij si ish-figurë e LDK-së në Kosovë apo me çështjet e tjera që i fut shpesh pa lidhje në shkrim, po citoj çfarë thotë ai për rastin tragjik të lartpërmendur: “Në Tiranë vritet Klodian Rasha 25 vjeçar që mund të jetë një rast për ta kapur për gryke njëri-tjetrin, për ta shkundur dhe për ta pyetur: Ore, çfarë bëjmë ne?… Kjo që ndodhi së fundi në Tiranë ishte e pritshme, se ishte një vrasje e paralajmëruar, se ajo do të ndodhte sot ose nesër… sepse një policie të politizuar i mbetet vetëm të tërheqë këmbëzën dhe të vrasë qytetarin e pafajshëm“.
Unë nuk e di se çfarë nënkupton z. Kraja me “ne”, por duket qartë që ai kërkon t’iu bjerë sirenave të kushtrimit pasi (vetëm ai) sheh krime dhe dhunë aty-këtu të shtetit shqiptar mbi qytetarët e pafajshëm, mbi opozitën, gazetarët etj. Nuk e përjashtoj mundësinë që në psikikën e tij të jenë kthyer ngjarjet e shumë viteve më parë dhe, duke ua bashkëngjitur edhe këtë të tashmen, ai jeton emocionalisht sot ato që duhej t’i kishte përjetuar atëherë kur ndodhnin.
Unë personalisht dhe, besoj, shumica e shqiptarëve nuk e identifikojnë policin që kapërceu ligjin as me veten dhe as me rreth 10 mijë policët e tjerë të Shqipërisë. Kështu që shumica e shqiptarëve nuk pranojnë të futen në vathën “ne”, megjithëse e dënojnë moralisht dhe shpirtërisht aktin e policit. Që të thuash “çfarë bëjmë ne?” do të thotë që shumë prej nesh jemi përfshirë në krime dhe se këto krime (shtetërore) janë të përditëshme, të dukshme dhe të pandëshkuara. Unë u përpoqa të gjej ndonjë prononcim të akademikut a ndonjë pyetje-alarm të llojit “çfarë bëjmë ne?” në kohët kur në Shqipëri burgosej kreu i opozitës, rriheshin vendçe deputetët e opozitës në “Sheshin Skënderbej”, dhunoheshin masivisht zgjedhjet e përgjithshme, rriheshin e burgoseshin gazetarë dhe digjeshin redaksi gazetash, burgoseshin drejtues të UÇK-së, dërgoheshin grupe paramilitare nga Veriu kundër Jugut dhe urdhëroheshin aviacioni dhe artileria të vepronin kundër popullsisë civile, sulmoheshin godinat qeveritare dhe të institucioneve të tjera me tanke, mitralozë dhe flakëhedhës (edhe me ndihmën e vëllezërve kosovarë të LDK-së) e deklarohej se “E morëm pushtetin!”, sulmohej Kuvendi i Shqipërisë nga një ushtri politiko-ordinere dhe i vihej zjarri etj.etj. Mirëpo askund nuk e gjeta shqetësimin e politikanit të djeshëm dhe akademikut të sotëm Kraja (?!). Çudi, për besë, shumë çudi, do të thoshte shqiptari normal dhe atdhetar.
Akademiku Kraja na thotë se vrasja e K. Rashës ishte diçka e pritshme, e paralajmëruar dhe për këtë sjell si “argument” faktin se tek ne sundon “autokracia” (po, pse veç sot?!) dhe se policia është e politizuar. Po në vendet perëndimore, sidomos në SHBA, ku ndodhin ngjarje të tilla disa herë në vit, a mendon akademiku se atje sundon “autokracia? Nga ana tjetër, sipas Krajës, megjithëse mbi dhjetë mijë policë të Shqipërisë qenkan të politizuar, vetëm njëri prej tyre gaboi fatalisht nën ndikimin e politikës (?!). Kaq i thellë qenka politizimi saqë çoi në rrugë të gabuar, antidemokratike dhe të paligjshme një në dhjetë mijë punonjës policie?!
Që një akt i paligjshëm i policit (policisë) të konsiderohet politik (i politizuar) nevojitet që viktimat e aktit të jenë njerëz politikë, që autori i aktit t’i njohë dhe identifikojë ata si të tillë dhe të veprojë kundër tyre pikërisht për shkak të pozitës politike dhe veprimtarisë politike të viktimës. Asnjëri prej këtyre kushteve nuk bën pjesë në rastin fatkeq dhe tragjik të K. Rashës. E, meqë asnjëri prej këtyre kushteve nuk ekziston atëherë na mbetet të besojmë se kriteri i përdorur nga “gjykatësi” akademik Kraja është thjesht politik dhe aspak humanitar, shkencor apo parimor. Nuk e besoj se konkluzionet e akademikut të madh Kraja burojnë nga mendja e tij e vogël, por besoj fort se edhe mendjet e mëdha, kur i futen procesit të arsyetimit me paragjykime, rrudhen e zvogëlohen aq fort sa bartësin e tyre e bëjnë njeri të vogël, të papërfillshëm intelektualisht dhe, jo rrallë, të përbuzshëm moralisht.
***
Megjithëse vetëm fjala Akademi më bën të ndihem sa një mizë në një pallat sporti, mendja ime e vogël ka rënë në bela me disa akademikë, të cilët ose s’arrij dot t’i kuptoj ose ata kanë momentet e tyre kur flasin “si e ëma e Zeqos në majë të thanës”. Akademiku i nderuar shqiptar Artan Fuga, duke iu referuar ngjarjes tragjike të lartpërmendur, tha se “Shumë thonë se në një protestë tjetër 3 persona janë vrarë, por ky është diskutim kot. Nuk diskutohet si ka qenë gjendja në të kaluarën por ne si qytetarë na intereson e tashmja. Ligjërimi i tillë është ofendues për qytetarin… Po të isha unë do të shpallja një ditë zije kombëtare…”.
Nga ligjërimi i akademikut tonë, që nuk e di pse u hidhërua kur i kujtuam njëherë pasionin e tij të deklaruar vetë në tv për të ngrënë shëndëlihe, sheqerpare, reshedi, pufka, haxhimakulle etj.etj, unë arrita të kuptoj se: ngjarja kur janë vrarë “tre persona” ka qenë kaq e parëndësishme dhe të vrarët kaq të pavlefshëm saqë akademiku i nderuar nuk mban mend as numrin e saktë të të vrarëve (katër); se ngjarjen tragjike të K. Rashës akademiku e përcakton si të ndodhur gjatë një proteste (nëse thua “protestë tjetër “, kjo do të thotë se edhe vrasja e Klodianit u bë në protestë); se të diskutosh vrasjen shtetërore, në mes të ditës dhe bulevardit, në praninë fizike të Kryeministrit dhe Ministrit të Brendshëm është diçka e kotë; se “gjendja në të kaluarën” (e kaluara e largët, para 9 vitesh) ishte e tillë që edhe i justifikon të tilla vrasje si ato të 21 janarit 2011; t’iu flasësh shqiptarëve për vrasjet shtetërore të para 9 viteve, nga ata që sot mëtojnë të na qeverisin në mënyrë të moralshme, të drejtë dhe demokratike, është “ofenduese për qytetarin”.
Jo, more zoti akademik! Një gjë e tillë është ofenduese vetëm për qytetarin pa mend, për qytetarin partiak, për qytetarin e papërgjegjshëm. Ne flasim çdo ditë për bëmat e Zogut dhe të Hoxhës të cilët s’kanë kurrfarë gjasash të rikthehen më në pushtet, për ngjarje të ndodhura para 50 apo 90 vitesh dhe nuk u dashka të flasim për ngjarje të para 9 viteve dhe për protagonistët e tyre të papenduar, pandëshkuar dhe shumë të dëshiruar për të ardhur sërish në pushtet.
Për çfarë i nevojitej “zija kombëtare” akademikut Fuga në një kohë kur dhjetëra shqiptarë humbin jetën çdo ditë nga koronavirusi, shumë të tjerë nga aksidentet automobilistike, gjakmarrja, droga, prostitucioni etj.etj.? A e pati kërkuar zotëria në fjalë shpalljen e “zisë kombëtare” kur u vranë 30 shqiptarë nga krimi shtetëror në Gërdec në prill 2008, apo kur u vranë katër të tjerë në 21 janar nga shteti shqiptar?! Gjykimet me standarde të shumëfishta dhe kritere krejt të ndryshme janë dëshmi e paragjykimeve, inateve, ambicieve dhe pasioneve dhe jo e arsyes së shëndoshë, të cilën akademiku e njeh mjaft mirë, teorikisht.
***
Familja e djalit të ndjerë K. Rasha, megjithë hallin e madh që i ka gjetur dhe gjendjen shpirtërore të dërrmuar nga dhimbja, gjeti fuqi dhe shprehu keqardhjen për policin që humbi syrin nga goditjet me mjete të forta të disa protestuesve të yshtur nga politika, që shpreheshin se vepronin me pretekstin e “dhimbjes dhe revoltës” për vrasjen e Rashës. Duke mos e identifikuar policin vrasës me mijëra policë të tjerë të Shqipërisë, familja Rasha i uronte shërim policit të plagosur.
Politika opozitare shqiptare, duke përfshirë, fatkeqësisht, edhe Presidentin e Republikës, bëri të kundërtën. Akuzoi si autore të krimit krejt Policinë e Shtetit dhe arriti deri atje sa t’i “kujtonte” policisë se do të përfundonte si policët e Mubarakut, nëse do të përfshiheshin në procesin e ardhshëm zgjedhor. Dy qëndrimet e përkundërta, i familjes që vajton djalin e vrarë dhe “i familjes politike opozitare” janë dëshmi e faktit se sa i madh është tek ne hendeku moral midis njeriut të zakonshëm dhe njeriut politik, sa e madhe është hipokrizia dhe pafytyrësia e këtij të dytit, po edhe sa e domosdoshme është për ne që të mos pranojmë si “njeri politik” atë që nuk është njeri i zakonshëm dhe pjesëtar i denjë i shoqërisë.
***
Para pak kohësh u hap një debat i madh rreth një polemike aspak etike midis analistit Frrok Çupi dhe ish-deputetes së opozitës Grida Duma në një studio televizive. Nga shkrimet e gazetave mora vesh se analisti Agron Gjekmarkaj, i pranishëm në studio, i kishte thënë Çupit se “Kjo është gjuhë prej lapërdhari… Ndihem kaq keq. Ti meriton me të pështy aty jashtë… Je edhe nga vendi ku ka lindur Kanuni që e merr në mbrojtje gruan…”.
Analisti dhe publicisti Mustafa Nano e kritikoi z. Çupi për tejkalim të etikës, ashtu si edhe znj. Duma dhe pohoi se z. Gjekmarkaj gabonte kur i atribuonte Kanunit mbrojtjen e gruas dhe për këtë citoi disa nene të tij, të cilët legjitimonin të drejtën e burrit për të dhunuar gruan dhe e këshillonin gruan t’i nënshtrohej sundimit të burrit.
Më vonë, ish-deputeti dhe Ministri i Jashtëm i PD-së Besnik Mustafaj shprehu hidhërimin e tij për “agresionin e pashembullt verbal të Çupit ndaj Grida Dumës”, vlerësoi lart mbrojtjen e kësaj të fundit nga z. Gjekmarkaj dhe “ia hodhi poshtë” z. Nano pretendimet e tij për arkaizmin e Kanunit, duke pohuar se ato citime të Kanunit lidhen me vendin e gruas përballë bashkëshortit dhe jo me çdo grua.
Për të njohur të vërtetën m’u desh të gjeja videon e debatit në Youtube dhe ta shikoja të plotë. Nga video del qartë që znj. Duma i thotë z. Çupi se “Ti je një llum… je i mbaruar… vampirë të ndyrë, këllirë… i paguar për të folur…” etj. dhe ky reagim vjen pasi z. Çupi i paska thënë zonjës se “Unë jam themeluesi i partisë që ti fshin menderen me të dhe e tërheq zvarrë… Ke burrë ti? E fyen burrin?…”.
Duke qënë plotësisht kundër fyerjeve dhe debateve të tilla që nuk kanë asnjë lidhje me problemet e vendit, me etikën dhe qytetarinë, më duhet të them se, për aq kohë sa femrat, me të drejtë, kërkojnë trajtim të barabartë në shoqëri dhe familje, ato duhet të sillen si të barabarta me burrat dhe të mos besojnë se atyre iu lejohet gjithçka vetëm pse janë femra. Fyerjet që ish-deputetja Duma i bën analistit Çupi në studio janë ku e ku më të shumta e më të rënda se të këtij të fundit ndaj saj. Kush kërkon respekt duhet të tregojë respekt sepse, siç thuhet tejembanë Shqipërisë: kush hedh duhet edhe të presë.
Tani, të hidhemi pak tek indinjatat e zotërinjve Gjekmarkaj dhe Mustafaj, njëri politikan moshatar me pluralizmin politik dhe tjetri pedagog dhe analist politik i viteve të fundit. Nëse z. Çupi meritonte “me e pështy” dhe gjuha e tij ishte “gjuhë lapërdhari” që zotërinë e nderuar e bënë “të ndihem kaq keq”, çfarë do të meritonte një politikan i vjetër shqiptar, me emrin Sali Berisha, i cili publikisht i quante Nënkryetaren e Parlamentit “bushtër”, Prokuroren e Përgjithshme “lavire bulevardi”, nënën dhe motrën e Ballës “prostituta” dhe disa femra të tjera “kriminele”?! Çfarë peshe kanë “fyerjet” e z. Çupi krahasuar me ato të Berishës? A e bëjnë ato qytetarin shqiptar “të ndihet kaq keq”, apo të ndihet mirë? Dhe, nëse ka vend për të pështyrë, cili duhet pështyrë Çupi apo Berisha?
Nga shkrimi i Mustafajt duket qartë që ai fyerjet e përsëritura dhe ndaj shumëkujt të Sali Berishës nuk i konsideron asgjë krahasuar me çfarë Çupi i tha Dumës sepse fjalët e Çupit i quan “agresion verbal i pashembullt” dhe, sipas tij, Kanuni është i dobishëm sepse na pengon të fyejmë e “tanojmë” gratë e të tjerëve, por na legjitimon dhunën dhe sundimin ndaj gruas tonë.
Pyetjet që shtrohen më poshtë nuk janë të vështira, por janë problematike: normat morale, qytetare dhe ligjore a duhet të jenë të njëjta dhe të zbatohen njësoj ndaj të gjitha grave, apo vetëm ndaj “grave të partisë”?! Shkelësit e këtyre normave a duhet të meritojnë njësoj përbuzjen tonë morale dhe ndëshkimin politik e ligjor, apo kjo varet nga ai që i shkel dhe kundër kujt i shkel? Jo më kot m’u kujtua se, edhe pse i dinë sa shkrova më lart, z. Gjekmarkaj është shprehur se “kam dhe do të kem respekt për Sali Berishën”, ndërsa Mustafaj na e ka paraqitur Sali Berishën, në disa shkrime të tij, si “njeri me frymëzim hyjnor”. Pra, njëri meritoka të pështyhet e të lidhet, ndërsa tjetri meritoka respekt të përjetshëm.
Referuar vetëm këtyre pak çudirave, ndër të panumërta çudira që na shfaqen prej 30 vjetësh dhe shprehjes së z. Mustafaj, i ekzaltuar nga qëndrimi i Gjekmarkajt në studio, se “tani kam besim se ky vend do të bëhet”, na mbetet të arrijmë në përfundimin se ky vend nuk ka mundur të bëhet deri tani pikërisht pse fyerjet tribaleske mesjetare të Sali Berishës nuk janë përbuzur dhe dënuar, përkundrazi i kemi kaluar me buzëqeshje, apo akoma më keq, me duartrokitje. Vendi nuk ka mundur të bëhet, në radhë të parë, prej këtyre që kërkojnë ndëshkimin e Çupit tani dhe lavdinë e përjetëshme të Berishës në të ardhmen.
DITA